Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

29 sierpnia 2025 r.

Sąd Rejonowy Poznań-Stare Miasto w P., I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy M. P.

Protokolant: praktykant K. K.

po rozpoznaniu

na rozprawie 29 sierpnia 2025 r. w P.

sprawy z powództwa L. R.

przeciwko Miastu P.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda 30020,71 zł (trzydzieści tysięcy dwadzieścia złotych i siedemdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 24 marca 2025 r. do dnia zapłaty,

II.  Kosztami procesu obciąża pozwanego w całości i z tego tytułu zasądza od pozwanego na rzecz powoda 5119 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku,

asesor sądowy M. P.

UZASADNIENIE

Pozwem z 24 marca 2025 r. (data złożenia w biurze podawczym) L. R. wniósł o zasądzenie od pozwanego Miasta P. kwoty 30.021,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 marca 2025 roku do dnia zapłaty, a także zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jego roszczenie dotyczy szkody, jaką poniósł w wyniku niezgodnego z prawem zaniechania pozwanego w zakresie niedostarczenia lokalu socjalnego osobom zamieszkującym w lokalu nr (...) znajdującym się na nieruchomości przy ul. (...) w P. stanowiącej własność powoda. Powód nadto wyjaśnił, że prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 20 kwietnia 2022 roku sygn. akt I C 299/20, nakazano pozwanym byłym lokatorom opuszczenie, opróżnienie i wydanie powodowi ww. lokalu, przy czym Sąd przyznał Ż. M. i T. M. (1) prawo do lokalu socjalnego oraz wstrzymał wykonanie eksmisji do czasu wskazania przez Miasto P. lokalu socjalnego. Powód podniósł także, iż z tytułu najmu przedmiotowego lokalu mógłby uzyskać czynsz wolnorynkowy w wysokości 1.458,00 zł miesięcznie. Ponadto powód wskazał, że poniósł szkodę w zakresie pokrytych przez niego opłat eksploatacyjnych (wywóz nieczystości stały, woda i ścieki) w łącznej kwocie 2.318,71 zł.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował: aby osoby uprawnione do otrzymania lokalu socjalnego zamieszkiwały w ww. lokalu w okresie objętym pozwem, zamiar wynajęcia przez powoda lokalu na wolnym rynku (przy czym nie kwestionował wskazanej przez powoda wysokości stawki czynszu możliwego do uzyskania w okresie objętym pozwem),

STAN FAKTYCZNY

Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w P., wyrokiem z 20 kwietnia 2022 r., sygn. akt I C 299/20, nakazał Ż. M. i mał. T. M. (2), aby opuścili, opróżnili i wydali powodowi lokal numer (...) położony w budynku przy ulicy (...) w P., orzekając jednocześnie o uprawnieniu eksmitowanych do otrzymania lokalu socjalnego.

Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym przez Miasto P. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Wyrok jest prawomocny.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: kopia wyroku (k.11)

Lokal mieszkalny zajmowany w okresie objętym pozwem przez Ż. M. i mał. T. M. (1) ma łączną powierzchnię 79,30 m ².

Powód L. R. jest właścicielem nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), dla której, Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w P., prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

dowód : KW (...) (k. 12), zeznania świadka Ż. M. (k. 57), zeznania świadka S. G. (k. 57-58), zeznania powoda L. R. (k. 58-59)

W okresie od 1 sierpnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r. Miasto P. nie dostarczyło Ż. M. i mał. T. M. (1) lokalu socjalnego i w tym czasie nadal zajmowali oni lokal mieszkalny nr (...) położony w P. przy ul. (...).

Ż. M. i mał. T. M. (1) nie opłacali odszkodowania za bezumowne korzystnie z nieruchomości ani opłat za wodę, ścieki i wywóz śmieci.

Ż. M. i mał. T. M. (1) nadal zamieszkuje w lokalu nr (...) położony w P. przy ul. (...).

dowód : wyciąg z konta (k. 13), zeznania świadka Ż. M. (k. 57), zeznania świadka S. G. (k. 57-58), zeznania powoda L. R. (k. 58-59)

W okresie od 1 sierpnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r. opłata za wywóz śmieci wynosiła łącznie 950,00 zł (25 zł x 2 osoby x 19 miesiąca)

dowód : zeznania świadka S. G. (k. 57-58)

W okresie od 1 sierpnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r. opłata za wodę i ścieki wyniosła:

- od 1 sierpnia 2023 r. do 30 września 2023 r. – 350,84 zł (175,42 zł x 2),

- od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. – 535,92 zł (178,64 zł x 3),

- od 1 stycznia 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. – 2.491,44 zł (207,62 zł x 12),

- od 1 stycznia 2025 r. do 28 lutego 2025 r. – 446,60 zł (223,30 zł x 2).

Łącznie 3.824,80 zł od której należało odjąć nadpłatę za:

- 2023 r. w wysokości 876,01 zł,

- 2024 r. w wysokości 1.580,08 zł.

dowód: zeznania świadka S. G. (k. 57-58), zeznania powoda L. R. (k. 58-59), rozliczenia (k. 13v-14), zawiadomienie o zmianie opłat (k. 14v-18)

Gdyby lokal nr (...) położony przy ul. (...) był opróżniony w okresie od dnia 1 sierpnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r. zostałby wynajęty.

Wszystkie lokale, których właścicielem jest powód są przeznaczone na wynajmem.

dowód: zeznania świadka S. G. (k. 57-58), zeznania powoda L. R. (k. 58-59)

Gdyby lokal nr (...) położony przy ul. (...) był opróżniony w okresie od 1 sierpnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r. powód mogłaby na wolnym rynku otrzymać czynsz najmu w wysokości 18,39 zł za 1 m ², co biorąc pod uwagę, że lokal ma 79,30 m ² daje łącznie 1.458,00 zł za miesiąc.

W okresie od 1 sierpnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r. powód mógłby otrzymać czynsz w łącznej wysokości 27.702,00 zł.

dowód: opinia biegłej ze sprawy I C 979/23 (k. 19-21)

Pismem z dnia 012 marca 2025 roku powód wezwała Miasto P. do zapłaty kwoty 30.020,71 zł tytułem odszkodowania za okres od 1 sierpnia 2023 r. do 28 lutego 2025 r.

dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania i wydrukiem śledzenia przesyłki (k. 9-10)

OCENA DOWODÓW

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd miał na uwadze, że każda ze stron w procesie cywilnym ma obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c.) oraz wypowiedzenia się co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących okoliczności faktycznych (art. 210 § 2 k.p.c.), a nadto kierował się obowiązującą w procesie cywilnym zasadą wyrażoną w art. 230 k.p.c., iż gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, Sąd - mając na uwadze wyniki całej rozprawy - może te fakty uznać za przyznane, przy czym zgodnie z art. 229 k.p.c. fakty przyznane nie wymagają dowodu.

Sąd dał wiarę dokumentom, z których dowód został przeprowadzony, ich wartości dowodowej nie kwestionowała bowiem żadna ze stron, a Sąd nie znalazł żadnych podstaw, by czynić to z urzędu. Dokumenty prywatne, stosownie do art. 245 k.p.c., stanowiły dowód tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia w nich zawarte. Dodatkowo treść dokumentów znajdowała potwierdzenie w zeznaniach świadków i nie była też kwestionowana przez pozwanego.

Za miarodajne dla czynienia ustaleń fatycznych Sąd uznał zeznania świadka Ż. M. i S. G., gdyż były one szczere i spontaniczne, a nadto korespondowały z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym. Brak było również podstaw do odmówienia wiarygodności zeznaniom powoda.

Sąd poczynił ustalenia faktyczne na podstawie dowodu z opinii biegłej V. W. sporządzonej w sprawie I C 979/23, bowiem była ona spójna i kategoryczna, a nadto nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd dokonał kontroli prawidłowości obliczeń wydatków za wodę, ścieki i śmieci zawartych w pozwie. Dane zawarte w dokumentach były zgodne z pozostałymi dowodami i poprawne rachunkowo. Przyjęte metody obliczeń były prawidłowe, a uzyskane kwoty nie budziły wątpliwości Sądu.

OCENA PRAWNA:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę prawną dochodzonego przez powoda roszczenia stanowił art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli osobie uprawnionej na mocy wyroku do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu gmina nie dostarczyła lokalu, to właścicielowi lokalu zajmowanego przez tę osobę przysługuje roszczenie odszkodowawcze od gminy na podstawie art. 417 k.c.

Odpowiedzialność gminy, wskazana w art. 18 ust. 5 wspominanej ustawy, została oparta o reguły odpowiedzialności za szkodę zawarte w art. 417 § 1 k.c., zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że przesłankami odpowiedzialności za szkody wyrządzone wykonywaniem władzy publicznej są: niezgodne z prawem działanie (zaniechanie) przy wykonywaniu władzy publicznej, szkoda oraz adekwatny związek przyczynowy między tak określoną przyczyną sprawczą a szkodą.

Podstawową przesłanką odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem przy wykonywaniu zadań z zakresu władzy publicznej jest ich bezprawność, którą ustawodawca określił jako zachowanie „niezgodne z prawem”. Niezgodność ta w świetle art. 417 § 1 k.c. musi być rozumiana jako sprzeczność wyłącznie z przepisami prawa. Zaniechanie dotyczy zaś sytuacji, w których obowiązek określonego działania jest skonkretyzowany w przepisie prawa i można ustalić, na czym konkretnie miałoby polegać zachowanie przy wykonywaniu władzy publicznej, aby do szkody nie doszło. W świetle ww. przepisu strona powodowa dochodząc odpowiedzialności od Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego musi jedynie wykazać bezprawność działania tego podmiotu, nie jest natomiast konieczne dowodzenie winy tego podmiotu.

W piśmiennictwie i orzecznictwie przyjmuje się, że wśród przesłanek konstytuujących obowiązek odszkodowawczy na tle rzeczonego przepisu nie występuje wina. Ustawodawca zrezygnował bowiem z przesłanki zawinionego działania lub zaniechania, poprzestając na przesłance niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej, co skutkuje obiektywizacją tej odpowiedzialności odszkodowawczej w kontekście ogólnych zasad odpowiedzialności deliktowej. Biorąc więc pod uwagę, że przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów nakładają na gminę obowiązek zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, to zaniechanie wykonania tego obowiązku wyczerpuje przesłankę niezgodnego z prawem zaniechania bez względu na jego przyczyny. Obiektywne przeszkody (np: brak środków w budżecie) uniemożliwiające pozwanej Gminie zawarcie takiej umowy ze wszystkimi uprawnionymi, nie niweczą więc odpowiedzialności odszkodowawczej Gminy (tak m.in. wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 24 września 2009 r., II Ca 553/09).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że odpowiedzialność gminy za szkodę wynikłą z zajmowania lokalu bez tytułu prawnego przez osobę uprawnioną z mocy wyroku do lokalu socjalnego jest odpowiedzialnością in solidum i jako taka nie ma cech odpowiedzialności subsydiarnej w stosunku do obowiązku tej osoby wynikającego z art. 18 ust. 1 i 3 cytowanej ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2008 r., V CSK 31/08; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2007 r., III CZP 121/07). Odpowiedzialność gminy jest zatem samoistna i niezależna od odpowiedzialności byłego lokatora. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., odpowiedzialność gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego, oparta na art. 417 § 1 k.c., leży w interesie właścicieli lokali. Ich interesy bez takiej odpowiedzialności gminy byłyby w istocie pozbawione rzeczywistej ochrony.

Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 417 k.c. są zatem: bezprawności działania lub zaniechania przy wykonywaniu zadań z zakresu władzy publicznej, wystąpienie szkody w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., czyli obejmującej zarówno straty jak i utracone korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono oraz normalny związek przyczynowy między bezprawnością a szkodą. Nie budzi wątpliwości, że pojęcie związku przyczynowego winno być oceniane na ogólnych zasadach wynikających z art. 361 § 1 k.c., wobec czego Skarb Państwa i inne osoby prawne ponoszą odpowiedzialność za normalne następstwa niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 listopada 2010 r., I ACa 841/10).

Roszczenie odszkodowawcze właściciela lokalu przeciwko gminie przewidziane w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów w związku z art. 417 k.c. obejmuje wynagrodzenie szkody w pełnej wysokości (tak: Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 czerwca 2008 r., III CZP 46/08; nadto w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., V CSK 31/08 i z dnia 13 stycznia 2010 r., II CSK 323/09).

Strona powodowa dochodzi w niniejszym postępowaniu odszkodowania w wysokości czynszu wolnorynkowego i innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać osoby zajmujące lokal, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Jeżeli zatem osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie (art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów), to termin spełnienia ich świadczenia upływa w pierwszym dniu następnego miesiąca (termin zapłaty odszkodowania należnego za styczeń upływa z 1 lutego). Do tej chwili szkoda po stronie właściciela w zakresie odszkodowania, które odpowiada wysokości opłat, które obowiązany byłby ponosić były najemca, w ogóle nie powstaje, bo nie jest jeszcze wiadomo, czy świadczenia tego nie spełni lokator. Wymagalność roszczenia z tytułu odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego, w zakresie w jakim odpowiada ona należnościom byłego najemcy, powstaje – w rozumieniu art. 120 § 1 k.c. – w dniu, w którym lokator nie uregulował w ustawowym terminie swojego zobowiązania względem właściciela. W tym dniu wierzyciel może postawić przeciwko gminie skuteczne żądanie, aby uczyniła niezwłocznie zadość jego roszczeniu, które w omawianym zakresie jest pochodną roszczenia względem lokatora. Wcześniejsze wezwanie, w chwili, gdy szkoda nie powstała, nie odniosłoby skutku.

W judykaturze od dawna przyjmuje się, że za równoznaczne z wezwaniem dłużnika do spełnienia świadczenia należy uznać doręczenie mu pozwu zawierającego takie żądanie. Od chwili doręczenia roszczenie staje się wymagalne i dłużnik zobowiązany jest do jego spełnienia z ewentualnymi konsekwencjami opóźnienia, wynikającymi z przepisu art. 481 k.c. (por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 stycznia 2004 r. w spr. II CK 364/02 oraz z dnia 13 września 2012 r. w spr. V CSK 379/11).

Powód w toku postępowania wykazał, że lokal (...) był zajmowany przez osoby, względem których prawomocnie orzeczono o uprawieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu. Niewątpliwe prawomocnym wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2022 r. orzeczono o uprawnieniu Ż. M. i mał. T. M. (1) (M.) do lokalu socjalnego. Miasto P. występowało w postępowaniu o eksmisję jako interwenient uboczny. Pozwany zatem wiedział, że był zobowiązany do złożenia oferty najmu socjalnego lokalu. Oferta nie została złożona do dnia dzisiejszego, a lokatorzy zamieszkiwali w lokalu w okresie objętym pozwem i zamieszkują do chwili obecnej.

W toku postępowania ustalono, że w razie wynajęcia lokalu powód mógłby uzyskać czynsz w wysokości 1.458,00 zł miesięcznie. Kwota ta została przyznana przez stronę pozwaną.

Jeżeli pozwany wywiązałby się ze swojego obowiązku i zaproponowałaby lokal socjalny mieszkańcom, to powód mógłby w okresie objętym pozwem uzyskiwać czynsz wolnorynkowy. Jest faktem powszechnie znanym, że wynajęcie mieszkania w centrum dużego miasta, z rozwiniętym rynkiem pracy i w którym dodatkowo znajduje się wiele szkół wyższych, nie wiąże się z jakimkolwiek problemem, a popyt jest znaczny. Oferty nawet małych mieszkań cieszą się dużym zainteresowaniem. To, że powód zdołałby wynająć lokal w okresie objętym pozwem uznać należało za graniczące z pewnością.

Wobec wykazania, że w okresie od dnia 1 sierpnia 2023 do 28 lutego 2025 r. w lokalu nr (...) w budynku przy ul. (...) w P. zamieszkiwali Ż. M. i mał. T. M. (1) (M.), pomimo prawomocnego zobowiązania pozwanego do złożenia im oferty najmu lokalu socjalnego, Sąd uznał za zasadne żądanie obejmujące kwotę 27.702,00 zł (1.458,00 zł x 19 miesięcy) z tytułu utraconych korzyści w wysokości możliwego do uzyskania czynszu najmu.

Powód dochodził również kwoty po 2.318,71 zł miesięcznie z tytułu opłat, na które składały się opłaty za wodę i odbiór ścieków oraz opłaty za wywóz śmieci.

Odszkodowanie przysługujące właścicielowi lokalu na podstawie art. 18 ust. 5 o ochronie praw lokatorów może obejmować opłaty związane z korzystaniem z lokalu. Konieczność ponoszenia przez właściciela lokalu kosztów związanych z korzystaniem z mieszkania przez lokatorów, którzy nie ponoszą takich opłat jest, co do zasady normalnym następstwem niewykonania przez gminę obowiązku dostarczenia im lokalu socjalnego. Brak jest bowiem w istocie podstaw do innego traktowania jako elementu szkody strat wynikających z niemożliwości uzyskania czynszu najmu i strat będących następstwem konieczności ponoszenia przez samego właściciela opłat za korzystanie z lokalu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2012 r., III CZP 12/12).

Reasumując, Sąd przyjął, że powód poniósł szkodę w łącznej kwocie 30,020,71 zł, na którą złożyła się kwota czynszu, którą mógłby uzyskać na wolnym rynku w okresie objętym pozwem z tytułu wynajmu lokalu mieszkalnego położonego w P. przy ul. (...). Taką też kwotę Sąd w pkt I wyroku zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 24 marca 2025 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach za opóźnienie w zapłacie odszkodowania Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. zgodnie z którym, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania świadczenia. W tej sytuacji, o ile dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzycielowi należą się odsetki za czas opóźnienia i to bez względu na to, czy poniósł z tego tytułu jakąkolwiek szkodę, a także bez względu na przyczynę uchybienia terminowi płatności przez dłużnika. W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia odsetek od dnia wniesienia powództwa. Powództwo wniesiono 24 marca 2025 r. i od tego dnia zasądzono odsetki.

KOSZTY PROCESU

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w pkt II wyroku stosując zasadę zgodnie, z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony obciążając kosztami w całości pozwanego.

Powódka wygrała spór, dlatego Sąd włożył na stronę pozwaną obowiązek zwrotu kosztów procesu.

Na koszty po stronie powoda złożyła się natomiast opłata od pozwu w kwocie 1.502,00 zł, kwota 3.600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalone na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz kwota 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa. Od kosztów procesu powodowi należą się również odsetki w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczone od daty uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Asesor sądowy M. P.