Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 25 października 2022 r. wnioskodawca S. I. wniósł o wszczęcie postępowania w celu uzupełnienia aktu zgonu W. M. w zakresie daty zgonu.

W uzasadnieniu wnioskodawca podał, że W. M. ostatnio zamieszkiwał w P. i zmarł 3.01.2018 r. W akcie zgonu wpisana została jedynie data znalezienia zwłok. Wedle wiedzy wnioskodawcy zgon nastąpił w tej samej dacie co znalezienie zwłok. Wnioskodawca skierował wniosek albowiem sprawa o stwierdzenie nabycia spadku I Ns 312/20 prowadzona przed tut. Sądem nie może zostać zakończona z uwagi na brak daty zgonu właśnie.

STAN FAKTYCZNY:

W. M. syn P. i B. urodził się (...) w O.. Był kawalerem. Przed śmiercią ostatnio stale zamieszkiwał w P..

Zmarły przed śmiercią uskarżał się na bolesności. Był osobą często spożywającą alkohol, bezdomną, krążył po P. i okolicach.

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu (k. 6), zeznania świadka T. C. (k. 53), przesłuchanie wnioskodawcy (k. 41-42)

Ostatni raz W. M. był widziany żywy w dniu 2 stycznia 2018 r. wieczorem przez S. I.. Około godziny 9:50 rano w dniu 3 stycznia 2018 r. został znaleziony w ogródku piwnym sklepu (...) przez B. S..

Na miejsce znalezienia zwłok w dniu 3 stycznia 2018 r. wezwana został lekarz S. P., która stwierdziła zgon. Sporządziła kartę zgonu W. M., w której nie wskazano daty i miejsca zgonu, a jedynie datę i miejsce znalezienia zwłok: 3 stycznia 2018 r., oraz nieustaloną przyczynę zgonu. W. M. zmarł między wieczorem 2 stycznia 2018 r. a rankiem 3 stycznia 2018 r. - godziną 9:50.

Dowód: dokumenty z akt zbiorowych rejestru stanu cywilnego nr (...) (k. 38-39), odpis skrócony aktu zgonu (k. 6), zeznania świadka T. C. (k. 53), przesłuchanie wnioskodawcy (k. 41-42)

Wnioskodawca prowadzi postępowanie w celu stwierdzenia nabycia spadku po W. M.. Wnioskodawca zwrócił się do Urzędu Stanu Cywilnego w M. o uzupełnienie aktu zgonu W. M., jednakże odmówiono mu z uwagi na treść karty zgonu.

Dowód: pismo z 13 grudnia 2022 r. z Urzędu Stanu Cywilnego (k. 26),

OCENA DOWODÓW:

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów, z zeznań świadka T. C. oraz dowodu z przesłuchania wnioskodawcy S. I..

Dokonując oceny zgromadzonego materiału dowodowego Sąd uznał za wiarygodne wszystkie zgromadzone w aktach sprawy dokumenty, gdyż ich zgodność z prawdą nie była kwestionowana a sąd nie znalazł podstaw, aby zakwestionować je z urzędu.

Sąd nie znalazł również podstaw dla kwestionowania wiarygodności zeznań świadka oraz wnioskodawcy, albowiem zeznania te były ze sobą zgodne. W oparciu o ww. zeznania nie udało się jednak ustalić daty zgonu W. M..

OCENA PRAWNA:

Wniosek, jako nieuzasadniony, podlegał oddaleniu.

Zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 28 listopada 2014 roku o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2224 ze zm.) uzupełnienia aktu zgonu dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej lub prokuratora, jeżeli akt zgonu nie zawiera daty lub godziny zgonu, a dane te nie wynikają z akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego stanowiących podstawę sporządzenia aktu zgonu.

S. I. jest osobą mającą interes prawny w ustaleniu daty zgonu W. M., albowiem należy do kręgu jego spadkobierców oraz został do tego zobowiązany przez Sąd w sprawie I Ns 312/20. Na podstawie dokumentów zebranych w sprawie Sąd stwierdził, że dane w przedmiocie daty i miejscu zgonu W. M. nie wynikają z akt stanowiących podstawę sporządzenia aktu zgonu.

Zgodnie z art. 92 ust. 2 cytowanej ustawy, podstawą sporządzenia aktu zgonu jest karta zgonu i protokół zgłoszenia zgonu, który kierownik urzędu stanu cywilnego sporządza w chwili zgłoszenia zgonu.

W niniejszym przypadku, karta zgonu została wystawiona przez lekarza, który wypełnił rubrykę "data i godzina znalezienia zwłok". Kierownik urzędu stanu cywilnego jest przy tym zobligowany do wpisania w akcie zgonu wyłącznie informacji wskazanej przez lekarza w karcie zgonu. Dlatego też w protokole zgłoszenia zgonu, a następnie w akcie zgonu prawidłowo wpisano datę i miejsce znalezienia zwłok, zaś rubryka "data i godzina zgonu" pozostały niewypełnione. Organ sporządzający akt zgonu jest związany informacjami dotyczącymi daty i godziny zgonu, bądź daty i godziny znalezienia zwłok zapisanymi w karcie zgonu przez osobę uprawnioną i nie ma kompetencji do dokonywania innych ustaleń.

Wskazać należy również, że artykuł 95 ust. 1 ustawy o aktach stanu cywilnego określa dane, które muszą być zawarte w akcie zgonu. Jest to m.in. nazwisko, nazwisko rodowe, imię (imiona), datę i miejsce urodzenia osoby zmarłej, stan cywilny; nazwisko, nazwisko rodowe, imię (imiona) małżonka osoby zmarłej, jeżeli w chwili śmierci pozostawała ona w związku małżeńskim; datę, godzinę oraz miejsce zgonu albo jeżeli nie są znane - datę, godzinę oraz miejsce znalezienia zwłok; nazwiska, nazwiska rodowe, imiona rodziców osoby zmarłej; nazwisko i imię lub nazwę zgłaszającego zgon; nazwisko i imię biegłego lub tłumacza, jeżeli brał udział w czynności

W związku z powyższym, należy uznać, że zamieszczanie w akcie zgonu informacji dotyczących zgonu stanowi regułę, natomiast zamieszczanie informacji dotyczących znalezienia zwłok stanowi wyjątek. Drugie z tych rozwiązań, daleko mniej użyteczne z punktu widzenia potrzeb obrotu prawnego, winno znajdować zastosowanie tylko wtedy, gdy daty, godziny, czy też miejsca zgonu istotnie nie można ustalić przy sporządzaniu aktu, co nie może jednakże wykluczać możliwości zamieszczenia tych danych w przyszłości (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w W. z dnia 7 grudnia 2005 r. SA/Wa 992/05).

Złożony w niniejszej sprawie akt zgonu zawiera wszelkie wymagane przez ustawę dane. W przypadku, gdy daty śmierci ustalić nie można, wystarczające jest bowiem wpisanie daty znalezienia zwłok. Świadczy o tym alternatywa rozłączna wskazana w treści 95 ust. 1 ustawy o aktach stanu cywilnego w postaci słowa „albo” pomiędzy datą zgonu a datą znalezienia zwłok.

Podkreślić należy, że skoro wnioskodawca wniósł o to, aby uzupełnić akt zgonu o datę śmierci spadkodawcy, to – zgodnie z obowiązującym rozkładem ciężaru dowodu stosownie do treści art. 6 k.c. – powinien był okoliczność tę wykazać i przejawiać inicjatywę dowodową. Tymczasem przeprowadzone postępowanie dowodowe nie doprowadziło do wykazania, w jakiej dacie nastąpił zgon spadkodawcy.

Postępowanie dowodowe wykazało, że ostatnią osobą, która widziała W. M. żywego był wnioskodawca. Było to w dniu 2 stycznia 2018 r. wieczorem. Następnie zwłoki W. M. zostały znalezione w dniu 3 stycznia 2018 r. o godzinie 09:50 rano przy sklepie (...). Postępowanie dowodowe nie wykazało, aby pomiędzy wieczorem 2 stycznia 2018 r. a porankiem 3 stycznia 2018 r. W. M. z kimkolwiek rozmawiał bądź kontaktował się w inny sposób. Ponadto lekarz stwierdzający zgon nie była w stanie określić ani przyczyny ani czasu przybliżonego zgonu. Mając na uwadze powyższe, równie prawdopodobnym było, że W. M. zmarł jeszcze w nocy w dniu 2 stycznia 2018 r., jak i że zmarł w godzinach porannych 3 stycznia 2018 r. Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dało podstaw do ustalenia kiedy dokładnie nastąpił zgon. Sąd ustalił jedynie, że na pewno miało to miejsce miedzy wieczorem 2 stycznia 2018 r. a porankiem 3 stycznia 2018 r.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wykazał daty i godziny zgonu W. M.. Daty i godziny zgonu nie podał również wnioskodawca, nie miała bowiem możliwości jej ustalenia. Zgodnie z przepisami ustawy o aktach stanu cywilnego, w przypadku gdy brak jest możliwości ustalenia daty zgonu, należy wówczas wpisać datę znalezienia zwłok. W sytuacji, gdyby ustawa przewidywała możliwości wpisania przybliżonej daty zgonu nie wprowadziłaby ewentualności, że w sytuacjach kiedy daty zgonu nie można ustalić, należy wpisać datę znalezienia zwłok. Sąd zauważył również, że akt zgonu powinien odzwierciedlać jak najpełniejsze dane, ustalone w sposób bardzo dokładny nie budząc większych wątpliwości. Podkreślić również należy, że dane te (data zgonu) odgrywają bardzo istotne znaczenie w obrocie prawnym, dlatego data ta musi być pewna, a nie może być podana jako data przybliżona.

W związku z powyższym biorąc pod uwagę, że brak jest dowodów wykazujących datę i godzinę zgonu W. M. uzupełnienie przedmiotowego aktu zgonu jest niemożliwe. Tym samym konieczne było oddalenie wniosku.

KOSZTY:

O kosztach postępowania w punkcie 2 postanowienia orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którą każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Według zasady wyrażonej w art. 520 § 1 k.p.c., koszty postępowania nieprocesowego nie podlegają rozliczeniu pomiędzy uczestnikami tego postępowania, lecz każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Asesor sądowy M. P.